wijstgronden
Aan de westkant van het oergebied ligt een van de grootste breuken: de Peelrandbreuk. Een breuk die al actief sinds het Mioceen dat ongeveer 23 miljoen jaar geleden begon. Langs de Peelrandbreuk liggen veel wijstgronden: hooggelegen, drassige gebieden waar het ijzerrijke grondwater als kwel omhoog komt. Een zeldzaam fenomeen dat alleen onder zeer specifieke omstandigheden voorkomt en nergens in Europa zo goed zichtbaar is als hier in De Maashorst.
Hoog en nat
De wijstgronden zijn hooggelegen en nat. Een opvallende combinatie. Hoe zit dat precies? Het begint allemaal bij de de Peellandbreuk.
Deze breuk markeert de overgang tussen de Peelhorst en de lager gelegen Centrale Slenk. De hooggelegen horst bestaat uit grofkorrelig zand en grind waar grondwater makkelijk doorheen sijpelt. De laaggelegen slenk bestaat juist uit fijnkorrelig, slecht doorlaatbaar zand. Net als de slenk vormt ook de breuk zelf een barrière voor het grondwater.
Als dat water vanaf de hoge kant neer beneden komt sijpelen en daar de breuk tegenkomt, kan het geen kant meer op en beweegt het zich als kwelwater naar het oppervlak. Anders dan je zou verwachten zijn de hoge gronden dus nat en blijven de lager gelegen gronden droog. Deze zeldzame vorm van kwel heet wijst.
Bezoek de wijstgronden“ wijstgronden zijn uniek en komen in europa haast niet voor. ”
Wim Althuizen
de wijst met eigen ogen zien?
is de breuk nog zichtbaar?
Niet echt. Dat komt omdat de omhoog bewegende horst in de loop der tijd is afgesleten door de wind en de slenk is opgevuld met zand en grind. Hierdoor is een groot deel van de bodemdaling weer weggewerkt. Het oorspronkelijke hoogteverschil van zo'n tweehonderd meter is daardoor overal verdwenen. Behalve bij Uden. Daar is nog een hoogteverschil van zo’n vijf meter zichtbaar. Het is daarmee het meeste zichtbare restant van de originele steile helling. Bijzonder om te zien!
“ het wijstgebied is in 2004 uitgeroepen tot aardkundig monument. ”
Wim Althuizen